پرچم هر کشوری نمادی از تاریخ، فرهنگ و اعتقادات مردم آن سرزمین است. پرچم، غرور ملی هر کشوری محسوب می‌شود که ممکن است در طول زمان‌های مختلف با تغییرات بسیاری مواجه شود. این مسئله در خصوص پرچم کشور عزیزمان ایران نیز صادق است. البته در چند صد سال اخیر، این پرچم با تغییرات بسیاری رو به رو نشده، ولی پرچم هخامنشیان متفاوت از آن چیزی است که امروزه می‌بینیم.
دوره هخامنشیان طبق آن چه که در تاریخ آمده، زمان اوج قدرت ایران بوده است. به همین خاطر بیشتر ایرانیان و حتی جهانیان علاقه دارند که نسبت به آن اطلاعاتی را کسب کنند. در این محتوا قصد داریم ضمن معرفی پرچم پر شکوه ایران در دوره هخامنشیان، آن را به طور کامل تفسیر کنیم. از شما دعوت می‌کنیم که برای آشنایی با این موضوع ما را تا پایان این متن همراهی نمایید.
تفسیر کامل پرچم هخامنشیان همراه با عکس
اولین پرچم ایران را به زمان هخامنشیان نمی‌توان نسبت داد. در واقع قبل از دوران هخامنشیان نیز ایران، پرچم داشته است. در سال 1350، کاوش‌های باستان‌شناسی در شهداد استان کرمان صورت گرفت. در طی این کاوش‌ها درفشی مفرغ یافت شد که با عنوان درفش شهداد شهرت پیدا کرد. محققان معتقد هستند که این درفش اولین پرچم منصوب به ایران است.
در کتاب مقدس زرتشتیان یعنی اوستا نیز در هات ده آن می‌توان در خصوص درفش ایران اطلاعاتی را کسب کرد. در این بخش از اوستا، درفش ایران را به شکل گاو معرفی نموده‌اند. این گاو بالدار بود که درفشا نام داشت. در حقیقت درفشا اولین پرچم ایران است، اما پرچم هخامنشیان متفاوت از چیزی بوده که در اوستا از آن یاد شده است. در بخش بعدی به طور کامل به معرفی این پرچم خواهیم پرداخت.
پرچم کوروش کبیر
مطالعات تاریخی و شواهد باستانی گویای این مسئله هستند که در دوران قبل از سلطنت کوروش بزرگ، نمادی که بر پرچم کشور ایران قرار داشت، تصویر یک گاو بالدار بود. این نماد کهن، معروف به «درفشا»، به عنوان نخستین پرچم ایران شناخته می‌شود. با ظهور و حکومت کوروش بزرگ، تصویر موجود بر پرچم دگرگون شد و جای خود را به نقش یک پرنده شکاری داد. برخی از محققان تاریخی، این پرنده را به نام «شهباز» می‌شناسند، پرنده‌ای اسطوره‌ای که در افسانه‌ها به عنوان نجات‌بخش آریایی‌ها و راهنمای آنان به سوی سرزمین ایران ذکر شده است.
عکس پرچم هخامنشیان
نماد عقاب هخامنشیان
از دیرباز در میان بسیاری از فرهنگ‌های جهان، حیوانات و پرندگان خاصی به دلیل داشتن قدرت‌های عرفانی و غیرمعمولی، مقدس و معظم شناخته شده‌اند. این باور، از میان بومیان قاره آمریکا تا قبایل کهن در اروپا، آسیا، و شمال افریقا رایج بوده است. مردمان این فرهنگ‌ها به منظور جلب خوشبختی و سربلندی در زندگی خود، نمادهایی از این موجودات را در عناصر روزمره و اجتماعی خود، از جمله بر ظروف، لباس‌ها و فرش‌ها، به کار می‌بردند، به‌ویژه آن‌هایی که در اعتقادات مذهبی‌شان مقدس محسوب می‌شدند.
تصاویری از شیر و عقاب نیز بر پوشاک پادشاهان، جادویی‌ها، دور تاق‌های آینه، شمشیرها، خنجرها و حتی پرچم‌های ملی به چشم می‌خورد. در آثار باقی‌مانده از عصرهای گذشته، عقاب و شیر به عنوان نمادهایی از اتحاد، قدرت و برتری به تصویر کشیده شده‌اند. به عنوان مثال، در کاشی‌های کشف‌شده در تخت جمشید، تصویری از شاهین با بال‌های باز به دست آمده که به نظر می‌رسد دو گوی را در چنگال خود دارد و یکی دیگر بر سر خود قرار داده، که محققان آن را نمادی از خدایی می‌دانند که بر پرچم‌های هخامنشیان نیز حک شده بود. به نوشته تاریخ‌دانان، این عقاب نماد پیروزی بوده و در رأس نیزه‌های سربازان به پیش می‌رفت.
ابوریحان بیرونی از عقاب با بال‌های باز به عنوان پرچم ایرانیان یاد کرده که در صدر سپاه نگهداری می‌شده است. زنوفون، مورخ یونانی، از پرچمی با تصویر عقاب از طلا نوشته است که به عنوان نماد خوش‌اقبالی و پیروزی مورد استفاده قرار می‌گرفت. او داستانی را در مورد کوروش بزرگ روایت کرده که چگونه پدر او پیش از یک جنگ مهم عقابی را به عنوان امیدواری برای پیروزی تعبیر کرد. مورخان دیگر نیز چون هرودوت، از داستان‌هایی درباره‌ی داریوش بزرگ و نشانه‌های آسمانی که قبل از نبردهای بزرگ دیده می‌شدند، یاد کرده‌اند. عقاب در فرهنگ‌های یونان و روم نیز به عنوان نمادی مقدس و قدرتمند پذیرفته شده بود، به طوری که حتی زئوس، ارباب خدایان، گاهی به شکل عقاب ظاهر می‌شد. در ایران، با گذشت زمان، عقاب کم‌کم از روی پرچم‌ها محو شد و جای خود را به شیر داد، که خود از دوران‌های بسیار کهن به عنوان نمادی از شجاعت، اتحاد و همبستگی شناخته شده است.
درفش شهباز؛ پرچم هخامنشیان
پلاکی از تخت جمشید پیدا شده است که با عنوان درفش شهباز نام دارد. این درفش نماد حکومت هخامنشیان محسوب می‌شود. هخامنشیان و کوروش کبیر عقاب را به عنوان پرچم ایران عزیزمان انتخاب کرده بودند. در آن زمان عقاب، قوی‌ترین موجود و مخلوقی شناخته می‌شد که روی زمین وجود داشت. عقاب بینایی قوی دارد که با بال‌های بزرگ و پهنش می‌تواند تا ارتفاعات بالایی را پرواز کند. جوانب را به خوبی ببیند و به تمامی اراضی تسلط داشته باشد.
البته در برخی روایت افسانه‌هایی یافت می‌شود مبنی بر این که عقاب، درفش شهباز نام داشته است. آریایی ها شهباز را ناجی خود می‌دانند که آن‌ها را به سمت سرزمین ایران هدایت کرده است. در بالای سر عقاب دایره‌ای دیده می‌شود که نشان دهنده و سمبل تفکر سه بعدی و بیرونگر است. این عقاب در دستانش، آزادی و رفاه ملی را برای مردم ایران به همراه داشت.
پادشاهان هخامنشی مخصوصا کوروش کبیر، فردی دوراندیش معرفی شده است. مهمترین شعار او آزادی و رفاه ملی بود که به قوم‌های تحت ظلم بسیاری کمک کرد که رها شوند. پرچم هخامنشیان در طی دوره‌های بعدی با تغییراتی همراه شد که به پرچم سه رنگ امروزی‌مان رسید.
پرچم ایران در طول تاریخ
طی قرون متمادی، بیرق ایران به رنگین کمانی از اشکال و نمادها آراسته شده است، با هر حکومتی که به قدرت رسیده، متناسب با ایدئولوژی و بینش خود، تحولاتی در آن ایجاد کرده است. منشأ بیرق ایرانی به دوران پیکار کاوه آهنگر علیه ضحاک بازمی‌گردد. کاوه، که خیزشی علیه ضحاک آغاز کرده بود، پیش‌بند چرمی خویش را به عنوان رمز قیام بر نیزه‌ای نصب می‌کند. پس از پیروزی، فریدون جایگزین ضحاک می‌شود و دستور می‌دهد پیش‌بند کاوه با پارچه‌هایی در رنگ‌های قرمز، بنفش و زرد آراسته شود و جواهراتی به آن افزوده شود، و این‌گونه درفش کاویانی به وجود می‌آید.
پرچم نخستین ایران با سه رنگ زرد، بنفش و قرمز و بدون هیچ نماد خاصی ساخته می‌شود. درفش کاویانی میراثی است که تنها در افسانه‌ها نیست، بلکه مدارک تاریخی هم از آن یاد می‌کنند. محمد بن جریر طبری در الامم و الملوک، از درفش کاویانی به عنوان بیرقی ساخته شده از پوست پلنگ با ابعادی گسترده یاد می‌کند. سرگذشت بیرق ایران پس از تازش عرب‌ها تغییر می‌کند و برای مدتی از تاریخ ساقط می‌شود. تنها افرادی چون ابومسلم خراسانی و بابک خرمدین، به عنوان چهره‌های ملی، صاحب پرچم‌های خاص خود بودند. با ظهور غزنویان و زوال سامانیان، تصاویر و نمادهای جدیدی بر پرچم ایران ظهور می‌کنند. غزنویان پرچمی با تصویر ماه بر زمینه‌ای سیاه پدید می‌آورند و بعدها، به دلیل علاقه سلطان مسعود به شکار شیر، تصویر شیر جایگزین ماه می‌شود.
با برآمدن خوارزمشاهیان و سلجوقیان، نماد خورشید نیز به پرچم ایران افزوده می‌شود. مورخان برای استفاده از خورشید در بیرق دو دلیل می‌آورند: نمادینه‌های مهرپرستی و هم‌راستایی با ماه مرداد که خورشید در آن به بالاترین حد گرما و قدرت می‌رسد. در دوران صفویان، پرچم ایران عمدتاً به شیر و خورشید مزین بوده و زمینه‌ای سبز داشته است. با آغاز حکمرانی نادر شاه افشار، تحولات عظیمی در پرچم ایران صورت می‌گیرد، به‌طوری که بیرق سلطنتی و درفش ملی ایرانی‌ها به وجود می‌آیند که پایه‌گذار نمادهای پرچم کنونی ایران هستند. در دوره قاجار، آقا محمد خان قاجار تغییراتی را در رنگ و شکل پرچم به وجود می‌آورد، و بیرق سلطنتی و ملی متمایز از یکدیگر شکل می‌گیرند. پرچم‌های دوران پهلوی نیز به سه نوع ملی، دولتی و سلطنتی تقسیم می‌شوند که هرکدام نمادهای خاص خود را دارند.
در نهایت، با پیروزی انقلاب اسلامی، پرچم ایران به شکل امروزی خود درآمده و در اصل هجده قانون اساسی به‌عنوان نماد حاکمیت ملی معرفی می‌شود. این پرچم نشانگر ارزش‌های دینی، صلح و دوستی و قدرت و رشادت است، و با نماد جمهوری اسلامی ایران و شعار «الله اکبر»، هویت جدیدی را برای کشور ترسیم می‌کند.
کلام آخر
دوره هخامنشیان، دوره طلایی ایران عزیزمان است که همه ما مردم ایران به آن افتخار می‌کنیم. دوره‌ای از شکوه، قدرت و آزادی که رفاه را برای تمامی مردم ایران و کشورهای همسایه به همراه داشت. پرچم هخامنشیان همان طور که در متن بالا اشاره کردیم متفاوت از پرچم امروزی‌مان است. در متن فوق سعی کردیم به طور کامل این پرچم زیبا را تفسیر کنیم و علت انتخاب آن را برای شما توضیح دهیم. امیدواریم که مطالب فوق مورد استفاده شما واقع شده باشد.